Magazines | Oost-Gelderland Business nr 1 2018

Als het gaat om sociaal ondernemen dan is Michiel Cusell een man met een missie. Maar de regiodirecteur van Arriva weet ook dat je dit samen moet doen. Samen met je personeel en met anderen bedrijven. "Je hebt partnerships nodig om sociaal ondernemen tot een succes te maken!", aldus Cusell.

Tekst: Peter Besselink

Dat Arriva sinds twee jaar leerwerkplekken biedt aan jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt vindt hij nog maar het begin. "Ik zie sociaal ondernemen als een olievlek", zegt Michiel Cusell, regiodirecteur Oost Nederland bij Arriva. "En die olievlek moet steeds groter worden. Wij kunnen als directie wel roepen dat we sociaal willen ondernemen, maar uiteindelijk moet het in het DNA van je hele organisatie zitten. Dat je met z'n allen oprecht trots bent op wat je kunt betekenen voor de maatschappij."

De aanleiding van het gesprek is het behalen van de Aspirant-status op de PSO-prestatieladder door Arriva. Oftewel het keurmerk op het gebied van sociaal ondernemen. Cusell: "Twee jaar geleden hebben we ons sociaal arbeidsplan gepresenteerd. Daarin staat dat we 500 extra banen willen creëren, waarvan vijftig voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Wij zijn een regionale vervoerder met een sterke binding met de regio. Dat betekent ook dat je onderdeel uitmaakt van die maatschappij. We zijn een grote werkgever en willen graag een bijdrage leveren aan een betere wereld."

ServiceTeam

Het mag duidelijk zijn, Michiel Cusell is een man met een missie. Maar wat heeft Arriva in de regio Oost-Nederland tot nu toe gedaan op het gebied van sociaal ondernemen? "Samen met het Graafschap college zijn wij in 2016 gestart met het ServiceTeam. Leerwerkplekken voor jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt. Die jongeren zorgen er bijvoorbeeld voor dat overdag het losse afval uit treinen en bussen wordt weggehaald. Maar ze geven ook reisinformatie op de perrons en op het traject Arnhem-Winterswijk regelen ze dat de fietsen op de verschillende stations goed worden neergezet. De bedoeling is dat ze een startdiploma halen en later doorstromen naar een reguliere baan. Van de tot nu toe 25 deelnemers hebben er inmiddels vijf een vast contract gekregen, waarvan vier bij Arriva."

Vanuit Arriva is een werkbegeleider aangesteld om de deelnemers van het ServiceTeam te begeleiden. Los daarvan zijn er ook veel andere collega's van het vervoersbedrijf die zich over de jongeren ontfermen. Toch duurt het nog wel even voordat het sociaal ondernemen bij iedereen in het DNA zit, zegt Cusell. "Vooral als collega's erg druk zijn, zitten ze er niet altijd op te wachten. En deze jongeren laten ook niet altijd het meest ideale gedrag zien. Als management pakken wij iedere gelegenheid aan om met die collega's het gesprek aan te gaan. Als wij deze jongeren geen kans geven, wie biedt ze dat dan wel?, vraag ik dan. Soms werkt het als je een vertaalslag maakt. Stel je voor dat het je neef of buurjongen is? Dan wil je hem toch ook helpen? Dan wordt het ineens anders. Die discussie ga ik graag aan met onze mensen. En stapje voor stapje komt het dan steeds meer tussen de oren te zitten."

ARRIVA: SOCIAAL MAAR OOK DUURZAAM

Arriva telt ruim 6.000 medewerkers en is naast Gelderland actief in bijna alle andere provincies in Nederland. Wat veel mensen niet weten, is dat de Arriva Group eigendom is van de Deutsche Bahn. Sociaal ondernemen gaat bij Arriva hand in hand met duurzaam. Er wordt gestreefd naar zo min mogelijk lege bussen en treinen, goede aansluitende dienstregelingen en in de toekomst een zero mission-uitstoot van bussen en treinen. Verder bestaat er voor de reiziger de mogelijkheid om een kleine bijdrage te leveren per reizigerskilometer die Arriva terug investeert in het planten van bomen in Nederland en de Filipijnen.

Eerste successen

Wat natuurlijk ook helpt, zijn de eerste successen die worden geboekt. Bijvoorbeeld medewerkers van het ServiceTeam die doorstromen naar een vaste baan. Zo is één van hen, een Syrische man, nu coördinator van alle gevonden en verloren voorwerpen (iLost). Verder noemt Cusell een Wajonger die nu ICT-werkzaamheden doet op kantoor in Zutphen en een vrouw die in Lochem een gewone lijndienst rijdt. Naast de jongeren die zijn doorgestroomd naar een reguliere baan hebben vijf anderen inmiddels hun diploma gehaald (niveau 1 Zorg en Dienstverlening) en één jongere zijn papieren voor beveiliger.

"Op het gebied van sociaal ondernemen zit Arriva nog in de startfase", zegt Cusell. "Maar de vrijblijvendheid is er wel vanaf. Het is geen hobby meer die overwaait." De volgende fase is om nadrukkelijk samenwerking te zoeken met andere bedrijven. "Ook om de jongeren van het ServiceTeam weer door te laten stromen. Andersom hebben die andere bedrijven misschien weer mensen die bij ons aan de slag kunnen. Je moet met elkaar de verbinding zoeken. Dat is de volgende stap. Je hebt partnerships en andere bedrijven nodig om sociaal ondernemen tot een succes te maken!"

Harde eis

Ook van leveranciers verwacht Arriva dat ze daarmee bezig zijn. "Als je als groot bedrijf - zoals Arriva - grote contracten afsluit, dan moet je je ook als groot bedrijf gedragen. De Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO) is voor ons dan ook een harde eis als wij contracten afsluiten met bijvoorbeeld schoonmaakbedrijven of uitzendbureaus. Het denken in termen als klant en leverancier is ook een hele klassieke. Die tijd is wel een beetje voorbij. Je moet het samen doen. Natuurlijk is dit voor ons ook een mogelijkheid om de komende jaren verder op te klimmen op die PSO-ladder. Maar die PSO-ladder is uiteindelijk geen doel, maar een middel. Het doel is onze oprechtheid om de wereld een beetje beter te maken."

ANDERE SOCIALE PROJECTEN

Oost-Nederland heeft dus het ServiceTeam. Maar hoe zit het met de sociale prestaties van Arriva in de andere regio's? In Friesland is Arriva een samenwerking aangegaan met Pastiel en helpt ze jongeren vanuit een uitkeringsgerechtigde situatie aan het werk als buschauffeur of steward op de trein. In Limburg worden jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt ingezet voor de Personeel Ophaal Dienst en de provincie Zuid-Holland heeft cleanteams voor het schoonmaken van de bussen. In Brabant ten slotte werken ze mee bij het coördineren van gevonden en verloren voorwerpen (iLost).

Kwestie van doen

Het ingewikkelde aan sociaal ondernemen vindt Cusell de grote hoeveelheid aan overheidsloketten die daarmee gemoeid is. "Wij worden in dit hele traject begeleid door De Fairbriek, een organisatie die helemaal gespecialiseerd is op dit gebied en die weet welke wegen je moet bewandelen. Maar zelfs voor hen is het soms een wir-war aan loketten."

Waar Cusell de laatste paar jaar ook veel aan heeft gehad, zijn de gesprekken met andere ondernemers bij een overlegorgaan als Bind!, een platform voor maatschappelijk verantwoord ondernemen in de Achterhoek. "Het is eigenlijk absurd dat dat soort platforms nodig zijn. Maar het helpt je wel verder. Daarnaast is sociaal ondernemen ook gewoon een kwestie van doen. Je kunt hele beleidstukken schrijven, maar je kunt ook gewoon aan de gang gaan en kijken waar je tegenaan loopt."

Diversiteit

Arriva stuurt de komende jaren aan op meer diversiteit als het gaat om personeel. Dat is ook het jaarthema voor Arriva in 2018. Daardoor is ook de doelgroep van de leerwerkplekken van het ServiceTeam verbreed. Ook bijvoorbeeld reïntegranten, wa-jongeren, dagbesteders en statushouders zijn welkom. Ten slotte stipt Cusell nog even de BBL-leerwerkplekken voor monteurs en buschauffeurs aan. "Ook daar streven we naar meer diversiteit. Met name als je kijkt naar onze buschauffeurs, dan zie je dat die relatief oud zijn. Daar stromen de komende jaren veel mensen uit. BBL-opleidingen, waarbij de jongeren door Arriva intern worden opgeleid, zijn een goede manier om te komen tot verjonging. En tot meer diversiteit. Dat kunnen jongeren zijn met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar dat hoeft dus niet per se."

ARRIVA IN FEITEN EN CIJFERS

* 1.550 bussen
* 147 treinen
* 13 waterbussen
* 60 touringcars
* 600.000 reizen per dag
* ruim 6.000 medewerkers
* 20 OV-servicepunten
* Klanttevredenheid 7,5
* Medewerkerstevredenheid 7,8
* Hoofdkantoor in Heerenveen
* Meer dan 40 vestigingen
 

DE FAIRBRIEK HELPT BIJ SOCIAAL ONDERNEMEN

De Fairbriek in Nijmegen is gespecialiseerd in het begeleiden van bedrijven bij sociaal ondernemen. Het bedrijf heeft bij Arriva een belangrijke rol gespeeld bij het opzetten van het ServiceTeam in de regio Oost. Cusell: "Als sparringpartner zijn zij de vreemde ogen die je dwingen en je tot nadenken zetten. Ze weten ook de kritische vragen te stellen waardoor je elke keer weer de volgende stap kunt maken. Verder zijn ze thuis in alle ingewikkelde regels die op het gebied van PSO komen kijken. Dat kun je gewoon niet alleen. Daarvoor moet je een gespecialiseerd bedrijf in de arm nemen. Het liefst een partij die ook nog de wegen in de regio kent. Want bij PSO heb je veel met gemeenten te maken." www.defairbriek.nl

delen: