'Fingers crossed' voor ondernemend Achterhoek

De ‘corona crisis’ zal de wereldeconomie en ook de Nederlandse economie onvermijdelijk hard raken. Daarvoor hoef je geen pessimist of helderziende te zijn. De voor veel ondernemers vanzelfsprekende handel komt ineens en voor langere tijd stil te liggen. Omzet daalt in deze dagen in sommige gevallen helemaal tot nul. En niemand weet hoe lang het duurt. Onzekerheid alom. Denk aan de evenementen- en reisbranche, culturele instellingen, sportscholen, horeca, bloemisten, andere winkeliers, de bouw. Eigenlijk ontkomt geen enkele sector aan deze keiharde economische tegenwind. En dat is een hard gelag.

Eef Steentjes, advocaat ondernemingsrecht en faillissementscurator bij Juust Advocaten

Ook de Achterhoek zal hard worden geraakt
De Achterhoek en de corona crisis. Ook de economische bedrijvigheid in de Achterhoek zal helaas niet worden ontzien. In onze regio is er na de crisisjaren die achter ons liggen met inzet en passie gebouwd aan een nieuwe economische werkelijkheid met een gestage economische groei en een lagere werkloosheid. Innovatie, ‘smart’ werken, eerlijk en nuchter zaken doen en een ‘D’RAN’ mentaliteit staan bij ons voorop. Van het woord krimp willen we niets weten. En nu, in het voorjaar van 2020, hebben we plotseling te dealen met weer een nieuwe en harde werkelijkheid. Uiteraard ligt de grootste zorg bij sterfgevallen en doodzieke medemensen, maar ook voor de economische en financiële gevolgen kunnen we de ogen helaas niet sluiten.

De overheid heeft de knip getrokken en ondersteunt ondernemers met royale fondsen en andere ondersteunende maatregelen. Dit is te prijzen en daarmee wordt een duidelijk signaal afgegeven. We moeten de klappen samen opvangen. Noem het nationaal ‘naoberschap’. Den Haag wil niemand laten vallen maar het is zeer de vraag of dit realistisch is. Er bestaat onder insolventieadvocaten en curatoren een terechte vrees dat de plotselinge maar tegelijkertijd noodzakelijke stilstand van de economie echt te lang gaat duren. En dat er helaas ook ondernemers zullen zijn die het niet gaan redden. ‘Geen vet op de botten’ zou later dit jaar nog wel eens fataal kunnen zijn. De door het kabinet Rutte toegezegde uitstelmogelijkheden van belastingbetaling en de door banken toegezegde ‘bevriezing’ van rente- en aflossingsverplichtingen zijn nadrukkelijk uitstel- en geen afstelopties. Dat geldt ook voor gemeentelijke- en waterschapbelastingen. Compensatie van loonkosten is slechts een vorm van schadebeperking. De omzet en daarmee ook de noodzakelijke marge, die zullen vooral worden gemist. En dit is wellicht enige tijd vol te houden maar niemand weet hoe lang het echt gaat duren. Laten we hopen dat in april of mei alles weer op gang komt. Maar als het snel weer op gang komt, hoe komt het dan op gang? Het is niet gek te veronderstellen dat deze corona crisis ook iets zal doen met het consumentenvertrouwen. En dan kan het op termijn echt gaan wringen.

We moeten elkaar overigens vooral niet de put in praten! Dat past ook niet bij de ‘pak an’ mentaliteit van onze regio. Ik ben er van overtuigd dat private investeerders waar nodig de helpende hand zullen bieden. En dat vermogende Achterhoekers zullen opstaan die links en rechts zullen bijspringen. Zeker als het gaat om mooie ondernemingen die tijdelijke liquiditeitsproblemen zullen krijgen maar in de basis kerngezond zijn. Daarmee kan de schade worden beperkt.

Wat moet ik nu doen als ondernemer?
Wat kunnen ondernemers verder doen om deze tijd door te komen? Er is helaas geen wondermiddel dat alles oplost. Kostenbeperking is belangrijk. En dat betekent vaak toch dat eerst aan personeel wordt gedacht. Zeker als werknemers niet of beperkt inzetbaar zijn. Flexkrachten kunnen zo nodig worden opgezegd. En maak maximaal gebruik van de nieuwe opties die de overheid en banken bieden. Dat betekent onder meer inschrijven voor de Tijdelijke noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW). En gebruik maken van de eerdergenoemde uitstelmogelijkheden voor belastingbetaling en rente/aflossingen en eventuele andere schadebeperkende faciliteiten. Op internet is ruimschoots te vinden welke mogelijkheden er zijn. Het gebruik maken van bijvoorbeeld de noodmaatregel betekent echter ook dat er de eerste tijd geen werknemers kunnen worden ontslagen. Dat is juist ook de achterliggende gedachte van deze regeling: behoud van werkgelegenheid. Maar wat als het allemaal te lang duurt en tegenover veel minder of zelfs geen omzet slechts een beperking van de kosten staat?

Transparant, het is zoals het is
Probeer vooral transparant te zijn richting schuldeisers. Het is zoals het is. Pak de telefoon hoe lastig ook. Wellicht hebben zij begrip voor de situatie en zijn zij bereid langer op hun geld te wachten. Misschien is de bank bereid om mee te denken. Op grond van het noodpakket van de overheid is het onder omstandigheden mogelijk dat de overheid richting bank garant staat. Mogelijk is de verhuurder bereid mee te denken over een huurverlaging, uitstel van betaling of zelfs kwijtschelding? Dit zal allemaal niet gemakkelijk zijn, want de meeste ondernemers zitten in hetzelfde schuitje. Het is vaak een aaneengeschakelde keten van partijen. Als je zelf geen geld meer krijgt en er liquiditeitskrapte ontstaat, dan stop je zelf ook met betalen of ga je selectief betalen. Met de vuist op tafel slaan is ook makkelijker gezegd dan gedaan. Het is allesbehalve aantrekkelijk om een advocaat in te schakelen en incassomaatregelen te gaan nemen tegen klanten waar je ook later graag mee door wilt. Je maakt kosten en moet maar afwachten wat er uit komt. Het is uiteraard altijd wijs om te checken welke juridische mogelijkheden er zijn om onder een contract uit te komen. Maar wat nu als je echt met de rug tegen de muur staat? Het is een onzekere situatie waarbij iedereen naar elkaar zal kijken. De eerste tijd zal de solidariteit hoog zijn. Er is immers sprake van een uitzonderlijke situatie. Maar op termijn zal ieder toch vooral weer voor zichzelf opkomen. Ook een ondernemer is niets menselijks vreemd. En dan kan het zijn dat de eigen schuldeisers op de langere termijn geen geduld meer hebben omdat ze zelf ook klem zitten. Als zij incassomaatregelen tegen jou gaan nemen of zelfs jouw faillissement gaan aanvragen, welke uitwegen zijn er dan nog? En wat als je zelf moet vaststellen dat je in relatief korte tijd zoveel (uitgestelde) schuld hebt opgebouwd, dat je daar ook op de langere termijn met genormaliseerde omzetten niet meer uit gaat komen?

Crediteurenakkoord
Je kunt als ondernemer een crediteurenakkoord aanbieden aan de schuldeisers. Een dergelijk akkoord houdt in de meeste gevallen in grote lijnen in dat er een bepaald extra bedrag beschikbaar komt. Bijvoorbeeld ter beschikking gesteld door een familielid of een andere partij die te hulp schiet. Van daaruit kunnen alle schuldeisers een gelijk percentage van hun totale vordering betaald krijgen maar dan wel tegen finale kwijting. Preferente schuldeisers, zoals bijvoorbeeld de belastingdienst, ontvangen dan doorgaans het dubbele percentage. Alle schuldeisers moeten dan een flinke veer laten om te voorkomen dat het uitdraait op een faillissement. Voor een vrijwillig akkoord is het nodig dat alle schuldeisers instemmen dus als er eentje dwars ligt dan gaat het niet door. Op dit moment is er een wet in behandeling, die het mogelijk maakt om schuldeisers via de rechter te dwingen om verplicht mee te doen met een dergelijk crediteurenakkoord, de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA). Deze wet moet nog door de Tweede en Eerste Kamer worden behandeld en zou nu in deze tijd eigenlijk met spoed ingevoerd moeten worden. Het ziet er helaas niet naar uit dat dit op korte termijn gaat gebeuren. Een faillissement is veelal het eindstation en betekent, nog los van de emotionele gevolgen, vrijwel altijd kapitaalvernietiging en hoge kosten. Daardoor zit er voor de schuldeisers ook minder ‘in de pot’. Maar soms, en zeker in zware tijden als deze, is er gewoon geen uitweg meer en kan een faillissement soms ook een soort van opluchting geven. Iedere dag met buikpijn opstaan is ook slopend. ‘En het is nooit zo donker of het wordt wel weer licht’ zegt men wel eens.

Fingers crossed
Helaas zullen er in de loop van het jaar – en daarna – ook in de Achterhoek ondernemers zijn die, ondanks de sterke onderlinge verbondenheid en bereidheid om er voor elkaar te zijn, voor zulke moeilijke beslissingen komen te staan. Tijdens de vorige (krediet)crisis is in onze regio vooral de bouw- en de installatiebranche hard getroffen, als de boze verwachtingen nu uitkomen dan zal de vernietigende uitwerking van deze ‘corona crisis’ ongetwijfeld breder zijn en veel meer branches en sectoren raken. Dit is helaas geen doemdenken maar naar mijn bescheiden mening een realistische verwachting. Dat doet verdomde zeer en gaat mij als ondernemer aan het hart. Ik hoop vurig dat ik ongelijk krijg en achteraf gezien een negatieve doemdenker ben geweest. Dus ‘fingers crossed’ voor ondernemend Achterhoek!