Nationaal Commissarissen Onderzoek 2014: Accountant steeds vaker ogen en oren van de commissaris

Het Nationaal Commissarissen Onderzoek 2014 ondervroeg bijna driehonderd commissarissen naar de rol van de accountant in hun organisatie. Het grootste belang van het functioneren zit volgens de commissarissen vooral in de financiële verslaggeving ten aanzien van de jaarrekening (score belang 4,3 op schaal 5), risicoanalyse ten aanzien van fraude (score 4,3) en huidige risico’s (score 4,2). Het minste belang hechten commissarissen echter aan de bijdrage van de accountant wat betreft de Tone at the Top (score 2,9), de strategievorming (3,0) en maatschappelijk verantwoord ondernemen (2,9). Het lijkt erop dat accountants vooral gewaardeerd worden om keiharde cijfers, terwijl hun inzicht minder op prijs wordt gesteld als het gaat om ondernemen op de lange termijn. Terwijl ze door hun werkzaamheden wel degelijk inzicht hebben in de toekomstige risico’s en een blik van buiten naar binnen meebrengen.

Ook lopen de meningen erg uiteen onder de ondervraagden, of de accountant voor de commissaris uberhaupt toegevoegde waarde biedt, wat betreft de Tone at the Top: het gedrag en de cultuur aan de top van de organisatie. Ruim de helft van de commissarissen beoordeelt de bijdrage van de accountant, aan de eigen rol van de commissaris op dit terrein, als onvoldoende of matig op het gebied van het beoordelen van zichtbaarheid of voorbeeldgedrag van bestuurders (60%), of de top zegt wat men doet, het zogenaamde Walk the Talk (55%) en nog lager als het gaat om een professioneel oordeel over  een open cultuur waar a) dilemma’s bespreekbaar zijn (45%) en b) de top open staat voor kritiek (46%).

Spreker op de AvA
Grote waardering voor de rol van de accountant is er wel op de aandeelhoudersvergadering: honderd procent van de commissarissen van beursondernemingen in dit onderzoek vindt dat de accountant beschikbaar moet zijn voor toelichting en vragen. En in 94 procent van de gevallen is hij dat ook. Indien aanwezig dan geeft 83 procent aan dat hij ook het woord voert en 85 procent dat hij beschikbaar is om vragen te beantwoorden. Gemiddeld over alle sectoren is de accountant bij 54 procent aanwezig bij het verantwoordingsorgaan, voert hij vervolgens bij 78 procent het woord, maar is in 92 procent van de gevallen in ieder geval aanwezig voor het beantwoorden van vragen.

Selectiecriteria accountants
Commissarissen vinden onafhankelijkheid het belangrijkste selectiecriterium voor een accountant (4,5 of een schaal van 5), vervolgens sectorkennis (4,2) en ervaring in een team (4,0). Degene die de leidende rol moet hebben in het aanstellen van de accountants, zijn volgens de commissarissen de auditcommissie en de Raad van Commissarissen, gevolgd door de Raad van Bestuur en directie. Overigens wordt bij 72 procent van de commissarissen het functioneren van accountants iedere vier jaar geëvalueerd.

Over het onderzoek
Het Nationaal Commissarissen Onderzoek 2014 richt zich, naast de jaarlijkse algemene vragen over de commissaris en het commissariaat, vooral op de toegevoegde waarde van de externe accountant. Dit jaar deden 299 commissarissen en toezichthouders bij beursvennootschappen, familiebedrijven, zorginstellingen en woningcorporaties mee met het onderzoek. Hierdoor is het in Nederlands het meest omvangrijke onderzoek onder commissarissen. Het Nationaal Commissarissen Onderzoek werd voor de achtste keer uitgevoerd, wederom door Prof. dr. Mijntje Lückerath-Rovers (TIAS/Tilburg University) en Prof. dr. Auke de Bos RA (Erasmus Universiteit Rotterdam). Het onderzoek is dit jaar mede mogelijk gemaakt door de Stichting Accountantsfonds. De 299 commissarissen in het onderzoek hebben gezamenlijk meer dan 880 commissariaten en gemiddeld tien jaar ervaring als commissaris. Van de respondenten is 72 procent man en de gemiddelde leeftijd is 59,3 jaar. De vrouwelijke commissarissen zijn gemiddeld zeven jaar jonger. Van alle commissarissen heeft 76 procent heeft een universitaire opleiding.

Over TIAS School for Business and Society
TIAS is een academisch gefundeerde business school, verbonden aan Tilburg University en Technische Universiteit Eindhoven. Aan de business school zijn meer dan 100 professoren verbonden. Velen daarvan zijn ook betrokken bij een breed scala van organisaties of instellingen uit het bedrijfsleven en diverse overheden. Zij verrichten toegepast onderzoek op 9 kennisgebieden waarin TIAS als business school wil excelleren: Corporate Governance, Finance, Health, HRM, IT&Operations, Marketing, Public Management, Real Estate en Strategy & Leadership. Dit toegepast onderzoek vormt de basis voor de diverse opleidingsprogramma’s. TIAS heeft een brede portfolio aan MBA, (Executive) Masters, masterclasses en PhD. De business school heeft Nederlandse vestigingen in Tilburg en Utrecht. In Azië biedt TIAS verschillende MBA’s aan. Jaarlijks trekt TIAS circa 2500 studenten uit 25 landen. 

Klik hier voor het volledige rapport.