Toenemend psychisch verzuim sluipend risico voor bedrijven, signalen maanden genegeerd

De Nederlandse werkvloer kampt met een stil, maar groot probleem: maar liefst 43% van de werkende Nederlanders is ooit uitgevallen door psychische klachten als burn-out en stress, zowel werk- als privégerelateerd. De gevolgen zijn langdurig: voor een ruime meerderheid (63%) duurde het verzuim langer dan een maand, met uitschieters tot meer dan een jaar. Vaak werden de signalen die hieraan voorafgingen maandenlang genegeerd en niet opgepakt door de leidinggevenden. Dit blijkt uit onderzoek, uitgevoerd door Highberg in opdracht van Acture onder ruim 1.000 werkenden die ooit zijn uitgevallen door psychische klachten.

De blinde vlek van leidinggevenden
Het meest alarmerende inzicht uit het onderzoek is de ‘blinde vlek’ op de werkvloer. Maar liefst 72% van de getroffen werknemers voelde dat het niet echt ‘lekker’ ging voordat ze zij zich ziekmeldden. Bij 42% van hen was dat gevoel er zes maanden tot een jaar. Terwijl een deel van de partners en vrienden de signalen wel oppikten, uitte slechts een schamele 11% van de leidinggevenden voorafgaand aan de ziekmelding hun zorgen. Werknemers gaven duidelijke signalen af, zoals zich gejaagd voelen, sneller geïrriteerd zijn of moeite hebben met concentratie, maar deze bleven onopgemerkt.

Annabelle Hagoort, CEO van Acture Nederland, de grootste private uitvoerder van sociale zekerheid, luidt de noodklok: "Deze cijfers zijn alarmerend, maar het meest pijnlijke is de vaststelling dat we op de werkvloer collectief de andere kant op kijken. Medewerkers lopen maandenlang op hun tandvlees en sturen - subtiele en weldegelijk - noodsignalen uit, maar die worden niet gezien. Denk hierbij aan ‘snel geïrriteerd’, ‘opgejaagd gevoel’ en ‘moeite om hoofd- en bijzaken te onderscheiden’. Dit is geen onwil, maar vaak onkunde bij leidinggevenden die niet de juiste tools hebben om dit te herkennen en bespreekbaar te maken. Het negeren van deze signalen is niet alleen een persoonlijk drama voor de medewerker, maar ook een enorm bedrijfsrisico. We kunnen het ons niet langer permitteren om reactief te zijn; preventie is de enige weg vooruit."

Gebrek aan menselijkheid vertraagt herstel
Wat had dit langdurige verzuim kunnen voorkomen? De antwoorden van werknemers zijn helder: minder werkdruk (36%) en een betere werk-privébalans (33%). Daarnaast blijkt een gebrek aan menselijkheid het herstel te vertragen. Tijdens hun verzuim hoopte 40% van de werknemers vooral op medeleven, maar slechts 22% gaf aan dit daadwerkelijk te hebben ontvangen. "Een appje was al fijn geweest. Nu voelde het alsof ik er niet meer was," aldus een van de respondenten.

Aanbevelingen voor werkgevers Acture benadrukt dat psychisch verzuim zelden plotseling ontstaat en adviseert werkgevers met klem om de focus te verleggen van reactie naar preventie.

-Investeren in leidinggevenden:Het trainen van leidinggevenden in het herkennen van vroege signalen van mentale disbalans en het voeren van open, empathische gesprekken is essentieel.
-Creëren van een cultuur van openheid:Mentale gezondheid moet bespreekbaar worden gemaakt zonder taboe. Een veilige omgeving is geen luxe, maar een noodzaak voor een gezonde en productieve werkvloer.
-Bieden van preventieve ondersteuning aan medewerkers en leidinggevenden, zoals een welzijnsplatform en ondersteuning van casemanager of arbeidsdeskundige.
-Actief aanpakken van werkdruk en werk-privébalans:Dit zijn de meest effectieve preventieve maatregelen. Flexibele werktijden en een realistische taakbelasting zijn hierin cruciaal.

Medewerkers zijn het belangrijkste kapitaal van een organisatie; het is cruciaal om hen te ondersteunen.

* Om te bepalen of men in aanmerking kwam voor dit onderzoek is eerst een aantal selectievragen gesteld. 2.400 werkende Nederlanders hebben de selectievragen ingevuld. 1.020 werkende Nederlanders die zich ooit hebben ziekgemeld vanwege psychische klachten hebben deelgenomen aan het volledige onderzoek.