Eric Viscaal Cultheld De Graafschap leidt nu mondiaal jeugd op

Saoedi-Arabië, Mexico, Verenigde Arabische Emiraten en weer Saoedi-Arabië. Waar Eric Viscaal als voetballer zijn stiftjes, kapbewegingen en loeiharde schoten op een halfjaar na uitsluitend in het shirt van Nederlandse en Belgische clubs toonde. Daar predikt de 52-jarige Brabander zijn kennis na zijn afscheid juist ver van huis. “Een goed CV is noodzakelijk. Al blijft het jammer dat mijn transfers naar Newcastle United en Ajax door ongelukkige omstandigheden afketsten.”

Tekst: Sander Berends, ELF Voetbal
Foto: BSR Agency

In zijn huis in een compound in Jeddah, de tweede stad van Saoedi-Arabië, liggen nog persoonlijke spullen. “Of ik terugkeer, weet ik niet. Anders kan het in dozen worden gepakt en worden teruggestuurd.” Begin april vertrok Viscaal halsoverkop. “Door de coronacrisis ging er slechts een handjevol vluchten naar Europa. Ik kon een ticket boeken voor een repatriëringvlucht naar Parijs. Daar nam ik een taxi naar mijn huis in België. Een reis van in totaal zeventien uur. Omdat ik heb gevlogen, moest ik twee weken in thuisquarantaine. Onze contracten lopen af. Door de crisis is de toekomst onduidelijk.”

Sinds december 2018 bekleedt Viscaal de functie van hoofd opleidingen bij Al-Ittihad, de club uit Saoedi-Arabië waar Karim El Ahmadi en Wilfried Bony onder contract staan. “Ook ben ik trainer van Onder 17. Samen met Marco Koorman (oud-speler en trainer Go Ahead Eagles, red.) kwam ik hierheen. Net nadat we tekenden, werd bijna iedereen ontslagen. De trainer, de technisch directeur, alle jeugdtrainers. Allemaal vlogen ze eruit. Voor Onder 19 was er daardoor ruimte voor een Nederlandse trainer. Heb ik Rob Alflen gevraagd. We speelden nog samen bij Jong Oranje.”

Ze wonen allemaal op hetzelfde compound. “Aan faciliteiten geen gebrek. We trainen doordeweeks om 15.30 uur. Om 19.00 à 20.00 uur zijn we weer thuis. Het complex van de club is top. Het veld in het stadion is een biljartlaken. Er ligt op het jeugdgedeelte slechts één kunstgrasveld. De overige velden bestaan uit echt gras. In de jeugdteams spelen uitsluitend Saoedi’s. Net als in de Emiraten is het de grootste uitdaging om ze te motiveren. Die jongens hebben alles al wat hun hartje begeert. Op tijd komen, is een groot probleem. Vooral in het weekend. Op zaterdag trainen we om 13.30 uur, maar dan moet ik niet verbaasd zijn als een deel ontbreekt. Zij liggen nog in bed. Gelukkig gaat het langzaam iets beter. Een van mijn eerste ingrepen was de selecties terugbrengen. Die van mij bestond uit bijna vijftig spelers. Wonderwel verliep dat goed. De taal is een probleem. Slechts vier tot vijf jongens in een lichting spreken Engels. Elk team heeft een assistent die tevens als tolk fungeert.”



Grasshoppers
Het huidige leven van de voormalige goalgetter staat in contrast met zijn spelersloopbaan. Opgegroeid bij PSV, op de bank tijdens de gewonnen Europa Cup I-finale in 1988 tegen Benfica en daarna succesvol bij KAA Gent, De Graafschap en KV Mechelen. Een halfjaar Grasshoppers in het Zwitserse Zürich doorbrak zijn doelpuntenjacht in de Nederlandse Eredivisie en Belgische Eerste Klasse. “Bij Grasshoppers was ik graag langer gebleven. We speelden Champions League, ik was topscorer in de competitie, maar trainer Christian Gross botste met assistent Piet Hamberg, een Nederlander. Piet hanteerde de Coerver-methode, gaf ons extra techniektrainingen en stond aanvallend voetbal voor. Gross vond dat niets en onder zijn bewind werd de volledige Nederlandse enclave in de winter weggestuurd. Weet je? Hier in het compound woont ook de technische staf van Al-Ahli, de andere club uit Jeddah. En wie is daar de trainer... inderdaad Gross. Hij is nu 25 jaar ouder. We begroeten elkaar gewoon.”

“Het is geen bewuste keuze dat ik daarna en daarvoor enkel voor Nederlandse en Belgische clubs speelde. Het is zo gelopen. Newcastle United toonde in december 1992 belangstelling. Met het Nederlands elftal was ik in Turkije voor een WK-kwalificatie-interland. Dinsdag bleek Marco van Basten vanwege een enkelblessure niet te kunnen spelen. Bondscoach Dick Advocaat kwam naar me toe. Ik zou een dag later als linksbuiten starten. Diezelfde avond belde mijn zaakwaarnemer. Ik vertelde dat ik 24 uur niets aan mijn hoofd wilde hebben. Wilde me volledig concentreren op de wedstrijd. Later hoorde ik dat hij me belde met de mededeling dat Newcastle United me wilde halen.”

“Toen ik bij Grasshoppers wegmoest, werd ik benaderd door Hylke Enzerink, de voorzitter van De Graafschap. Die man stak zo’n enthousiast verhaal af. Daar kon ik geen nee op antwoorden. Ook al leek dat voor de buitenwereld geen logische keuze.” In Doetinchem groeide Viscaal via vaak technisch hoogstaande doelpunten uit tot een publiekslieveling. Als nummer drie gingen de Superboeren de winterstop van 1997 in. De achtste plaats als eindklassering is nog steeds de hoogste uit de clubhistorie. “De eerste twee seizoenen was Fritz Korbach onze trainer. Hij kon spelers op een ongelofelijke wijze motiveren. Kwam PSV, de latere kampioen, op bezoek. Drukte hij ons op het hart dat we punten gingen pakken. Wonnen we met 2-1.” Met de Superboeren stuntte Viscaal vaak tegen topploegen. “Tegen Ajax en PSV scoorde ik geregeld. In Eindhoven speelden we eens met 2-2 gelijk. Ik maakte beide goals. Mijn liefde voor De Graafschap is nog groot. Via livestreams probeer ik zoveel mogelijk wedstrijden te kijken. Bezoeken is nauwelijks mogelijk en mijn contacten zijn verwaterd. Het is zonde dat de club weer in de Eerste Divisie speelt. Enkele mensen zitten daar op de verkeerde plekken. Met mijn kennis had ik zeker een rol kunnen spelen voor de club zodat er een stabiele Eredivisionist stond. Een club met die achterban verdient dat. Ik ben nooit gevraagd.”


Eric Viscaal als functie van hoofd opleidingen bij Al-Ittihad, 2019

Trainerscursus
Vijf jaar pendelde Viscaal heen en weer tussen het Belgische Mortsel en Doetinchem. “Dat was twee uur rijden. Al bleef ik regelmatig in Nederland overnachten, omdat ik de cursus Oefenmeester I in Zeist volgde en daarvoor stage liep bij De Graafschap A1. De ambitie om het hoogste trainersdiploma te halen, voelde ik nooit. Dat gaat ook niet meer gebeuren. Na mijn spelerscarrière rolde ik bij Germinal Beerschot Antwerpen het trainersvak in. Eerst jeugdtrainer, daarna als assistent en zelfs nog een week als interim-trainer. Sinds 2010 werk ik in diverse technische functies in het Midden-Oosten. In 2012 onderbroken door een jaar Chivas Guadalajara in Mexico. Ik werd benaderd door Johan Cruijff om een project van hem bij die club op te zetten. John van ’t Schip werd hoofdtrainer, ik coördineerde Onder 17 tot en met Onder 21. Al raakte ik uitgerekend daar voor de eerste keer in mijn leven zwaar geblesseerd. Tijdens een partijtje tussen twee compounds draaide mijn volledige lichaam. Alleen mijn been bleef staan. Achterste kruisband afgescheurd, meniscus kapot, mijn hele knie was naar de knoppen. Gelukkig had Chivas de beste chirurg van Zuid-Amerika als clubarts. Hij heeft me perfect geopereerd.”

“In het buitenland is een goed CV noodzakelijk. Ik kan een aardige overleggen. Voor mij springt het EK van 1992 in Zweden eruit. Ik speelde voor Gent en kende geluk dat Dick Advocaat assistent van Rinus Michels was. Advocaat maakte ik bij Jong Oranje mee. Hij wist wat ik kon. Het EK was een prachtige ervaring. Peter Bosz was mijn kamergenoot in de voorbereiding en tijdens het toernooi in Zweden. Het shirt, dat ik tijdens het groepsduel met het GOS droeg, heb ik aan mijn zoontje gegeven. Hij heeft ook mijn gouden medaille, die we met PSV in 1988 na de winst van de Europa Cup I kregen.”

Xavi Viscaal is net elf jaar. “Hij is niet vernoemd naar de oud-voetballer. Mijn vrouw Chantal zag de naam Xabi op een geboortekaartje. Xavi was een mooie verwijzing naar mijn achternaam. Hij is geboren in België, maar spreekt met name Engels. Voetbal? Nee, hij is wereldkampioen iPhone en YouTube, haha. Naar Saoedi-Arabië zijn mijn vrouw en zoontje voor het eerst niet meegegaan. Gelukkig is het leven voor vrouwen daar gemakkelijker geworden. Ze mogen sinds dit jaar voetbalwedstrijden bezoeken en autorijden. Al raad ik dat laatste af. Autorijden staat gelijk aan Russische roulette. Buiten het compound moeten vrouwen een abaya (een gewaad, red.) dragen.”

Voorlopig woont Viscaal in Houthalen, Belgisch Limburg. “Ik ben benaderd voor een nieuw avontuur. In China. Als het doorgaat, krijg ik de mogelijkheid om iets moois op te bouwen. Dat voelt voor mij dan als een laatste kunstje in het buitenland.”