Artikel
RCT Gelderland: Innovatiekansen voor de maakindustrie
Maakbedrijven in de Achterhoek blinken uit als het aankomt op het ontwikkelen van bijzondere producten en diensten. Het succes is mede te danken aan het feit dat de ondernemers achter deze bedrijven elkaar goed weten te vinden. RCT Gelderland speelt hier als koppelaar en aanjager van een innovatie een belangrijke rol in.
Als netwerkorganisatie koppelt RCT Gelderland maakbedrijven aan elkaar op basis van vraagstukken. "Denk aan het ontwikkelen van een nieuw product, de inzet van nieuwe tech-nologie om een product te maken of een manier om het productieproces te optimaliseren", zegt innovatiemakelaar Harold Vulink. "Een bedrijf dat bijvoorbeeld een vraag heeft over de inzet van robotica, koppelen we aan een bedrijf dat daar wellicht al wat verder mee is. Als je samen op zoek gaat naar het antwoord, kom je een stuk verder. Wij kunnen dan nog extra helpen door een vertaalslag te maken naar het onderwijs, te kijken naar an-dere regio's binnen RCT Gelderland of naar ontwikkelingen in het buitenland. Soms kan een digitaliseringsvoucher van BOOST voor een haalbaarheidsstudie de oplossing zijn. Of een bedrijf werkt samen met een aantal studenten bij De Steck in Doetinchem, bij SHII op het Dru Industriepark in Ulft of het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Oost Nederland (CIVON, tevens in Ulft) aan het product."
Nieuwe oplossingen
Het Achterhoeks Innovatie Centrum dat in 2005 al werd opgericht, maakt onderdeel uit van RCT Gelderland. "In de Achterhoek zitten van oudsher veel maakbedrijven die metaal uit de hier aanwezige oergrond verwerken", vertelt Harold. "Deze bedrijven zijn creatief en zoeken altijd naar nieuwe oplossingen. Een mooi voorbeeld hiervan is de cobotpool voor bedrijven en het onderwijs die we in 2017 met het CIVON zijn gestart. Dit faciliteitencentrum stelt aan bedrijven een cobot (collaborative robot, red) ter beschikking zodat zij kunnen onderzoeken of het voor hen interessant is om een cobot aan te schaffen en daarmee hun productieproces te automatiseren. Vierdejaars mbo niveau-4 mechatronicastudenten van het Graafschap College kunnen helpen door mee te kijken waar de cobot het beste kan worden ingezet en kunnen deze ook programmeren."
Remote business
Dat de Achterhoekse maakindustrie innovatief is, blijkt uit het feit dat diverse bedrijven op ontwikkelingen zijn ingesprongen die te maken hebben met het digitaliseren van hun productieproces. Harold noemt een aantal voorbeelden. "Sinds de uitbraak van de coronacrisis zijn de ontwikkelingen op het gebied van remote business in een stroomversnelling gekomen. Remote business betekent simpelweg zakendoen op afstand met behulp van digitalisering. Daar zijn bij een aantal bedrijven in de regio interessante werkprocessen uit voortgekomen. Door tijdens de assemblagewerkzaamheden in een bedrijfshal een camera mee te laten draaien, kan de klant meekijken of het eindproduct in orde is. Vervolgens wordt het product gedemonteerd en gaat de klant met behulp van een VR-bril samen met de technische dienst zelf het product in elkaar zetten. Bij een storing kan de klant via de VR-bril met de technische dienst meekijken en de storing zelf oplossen. Kaak Group doet dit al. Ook kun je klanten gebruik laten maken van een configurator en hun eigen product laten samenstellen. Verschillende bedrijven in de Achterhoek bieden dit ook al aan via hun websites."
Reshoring en servitization
Een andere trend waar bedrijven in de regio op inspringen, is het terughalen van productiecapaciteit naar eigen land. "Sinds de uitbraak van de coronacrisis is reshoring voor veel bedrijven noodzaak geworden. Veel bedrijven in de Achterhoek zijn namelijk eindproducent en lopen vast in het assemblageproces. Om minder afhankelijk te worden van toeleveranciers uit China, gaan ze nieuwe leveranciers zoeken of de onderdelen zelf produceren." De omslag naar servitization is een andere omslag binnen de maakindustrie. "Dit is de tendens waarbij bedrijven overstappen van het bieden van een product naar het aanbieden van een dienst. Grondstoffen worden steeds schaarser. Door je producten te verleasen en daardoor eigenaar te blijven van de grondstof, kun je aan het einde van de levensduur producten opnieuw innemen, refurbishen en opnieuw aanbieden."
Smart building
De bouw van huizen zal in de toekomst hoofdzakelijk in fabrieken gebeuren. "Daar zijn verschillende methodes voor welke bedrijven uitvinden of optimaliseren. Gezocht wordt naar methodes die niet alleen vormvrijheid en kwaliteit bieden maar ook duurzaam zijn. Naast houtskeletbouw is bijvoorbeeld het 3D-printen van beton in ontwikkeling. Stenen hebben in een huis verschillende functies (de onderste drukbelasting en de bovenste trekbelasting). De innovatie is stenen te printen naar gelang de functie die ze hebben. Ook aan de vervanging van CO2-vervuilend cement wordt gewerkt; bijvoorbeeld door olifantengras als verbinder te gebruiken. Bijkomende ontwikkeling is dat huizen steeds meer modulair gestapeld en ontstapeld kunnen worden. Het grote voordeel van deze manier van bouwen is dat je in kunt spelen op demografische ontwikkelingen. Er zijn al enkele wijken in Nederland gebouwd met demontabele huizen."
Metaal printen
Naast beton wordt er in de regio succesvol geëxperimenteerd en geproduceerd met 3D-metaal printen. "Additive manufactoruring (het maken van voorwerpen uit 3D-modelgegevens, red) heeft de toekomst", zegt Harold. "De Achterhoek heeft de ambitie om de 3D-metaal Print Valley van Nederland te worden. 3D-printen van metaal wordt ook wel microsmeden genoemd; een vak wat ze hier goed verstaan vanuit de oorsprong van de Achterhoek. Verschillende vormen van 3D-printen van metaal zijn hier bekend zoals het poederbed printen, het filamentprinten van een 'groenling' die vervolgens wordt gesinterd en verfijndere vormen van wat bekend staat als 'kledden'. Ook aan de duurzaamheidskant wordt gedacht, door bijvoorbeeld het toepassen van hele fijne metaalpoederfilters, die maken hoogwaardig hergebruik van kostbaar poeder mogelijk. Kennis en middelen worden tussen bedrijven gedeeld en toegepast."
Digitalisering
Bij alle genoemde trends ligt digitalisering van het productieproces dus ten grondslag. En die digitalering is in heel veel sectoren toe te passen. "De beste innovaties komen tot stand wanneer er een cross-over plaatsvindt tussen verschillende sectoren. Denk bijvoorbeeld aan smart farming waarbij een drone boven het land vliegt en precies ziet waar bemesting en bewatering nodig is. Of een speciale pil die de gezondheid van de koeien meet. Je kunt zelfs - zonder de gezondheid van de koe negatief te beïnvloeden - het voer zo aanpassen dat de mest geschikt is voor een bepaald product en zo een nieuwe afzetmarkt ontwikkelen. De eerste aanzet voor dit soort mooie producten is het gesprek aangaan en dat stimuleren wij van harte."
