Managen als God

Aldi hanteert de slogan ‘Hoge kwaliteit, lage prijs. Dit geldt zeker niet voor de managementstijl bij deze grootgrutter. De kwaliteit hiervan is dramatisch en de prijs zeer hoog.

In december werd bekend dat supermarktketen Aldi zijn financieel directeur Piet Vink 900.000 euro ontslagvergoeding moet betalen. De man had intern kritiek geuit op algemeen directeur Flor du Puy. Dat kostte hem zijn baan bij de supermarktketen.

Nog geen half jaar daarvoor was Aldi ook in het nieuws vanwege een chauffeur die met ontslag was bedreigd omdat hij zich negatief had uitgelaten over Aldi. Sympathiserende collega’s van deze chauffeur die een petitie hadden opgesteld moesten zich melden op het hoofdkantoor in Best om onder druk hun handtekening in te trekken. Tel daar bij op dat Aldi functioneringsgesprekken onzin vindt (waarom zouden we geïnteresseerd zijn in de mening van onze medewerkers) en het feit dat chauffeurs geen rustpauze mogen nemen tijdens hun ritten en je weet: Flor du Puy heeft er lekker de wind onder in zijn organisatie.

Organigramsyndroom
Flor en mogelijk meer van zijn vazallen in het managementteam van Aldi hebben last van het organigramsyndroom. Kenmerkend voor dit syndroom is dat de manager denkt dat hij belangrijker is dan ‘zijn’ medewerkers omdat hij in het organisatieschema hoger op het A4’tje staat.

Ik kom soms managers tegen die denken tot een hogere kaste te behoren en gedrag vertonen dat anders onacceptabel zou zijn. Ik ontmoet managers die denken dat ze mogen schreeuwen en vloeken. Ik spreek managers die denken dat vrouwen het waarderen als ze seksistische opmerkingen maken. Ik merk dat veel managers het niet meer nodig vinden om ‘goedemorgen’ te zeggen als ze een kamer binnenwandelen. Woorden als ‘alstublieft’en ‘dankjewel’ gebruiken ze niet in gesprek met ‘dit ondergeschikte pleps’. Het valt me op dat deze managers hun medewerkers vaak niet aankijken, maar liever oogcontact maken met hun iPhone 6, Rolex of designerschoenen. Omgekeerd verwachten deze managers veel respect van hun mensen. Ze zijn ook allergisch voor negatief commentaar; een manager op fouten wijzen is not done. Al kost het de organisatie negen ton.

God ziet alles
Maar het kan nog erger. Ik hoorde een tijd geleden een verhaal over het managementteam van een grote energiemaatschappij. Dit team mistte aansturing, structuur en kaders van de CEO. De directeur was ook een echte Flor du Puy, weinig reflectief en niet gevoelig voor de hints die hij van het team kreeg. Tijdens een vergadering sprokkelde een van de managers moed bij elkaar en sprak namens zichzelf en het team de behoefte aan aandacht, begeleiding en persoonlijke interesse uit. De directeur was even stil, keek de tafel rond en sprak de woorden: ‘Je zou mij kunnen vergelijken met God. Je ziet mij niet, maar ik zie jullie wel en ik heb alles in de gaten.’

Ward Grootens is consultant en trainer. Ward is gespecialiseerd in performance management en probeert daarvoor bij bedrijven af te rekenen met de zoek-het-maar-uit-manager. Hij is de auteur van Het recht op een baas dat is verschenen bij Uitgeverij Haystack.